DZIAŁANIE POBUDZAJĄCE

YERBA MATE Zawarte w niej składniki znane są od dawna rdzennym mieszkańcom Ameryki Południowej, jako tonik łagodzący zmęczenie psychiczne i fizyczne. Spożywanie samej Yerba Mate dodaje energii, nie wywołując przy tym nerwowości, niepokoju jak to czasem bywa po wypiciu kawy (19–23). Poprawia pamięć i koncentrację, przyspiesza metabolizm i pobieranie tlenu przez tkanki organizmu, dzięki czemu ma znaczący wpływ na różne funkcje metaboliczne, takie jak uczucie sytości, termogenezę, utlenianie tłuszczu. CHAGA Superfood, którego zastosowanie jest wielotorowe i ogólnie oddziałuje pozytywnie na zdrowie. W wielu badaniach chaga wykazuje działanie antyoksydacyjne (1–11), przeciwzapalne, przeciwnowotworowe (12–14), immunomodulujące (15,16), regulujące gospodarkę lipidową (17,18). Oprócz działania prozdrowotnego chaga działa również pobudzająco i wspierająco na pracę mózgu. Np. zespół naukowców z Niigata w Japonii wykazał korzystny wpływ Inonotus obliquus (grzyb chaga) na funkcje poznawcze. Po zastosowaniu suplementacji ekstraktem z grzyba chaga zaobserwowano znaczną poprawę w zakresie uczenia się, pamięci, a testy biochemiczne wykazały, że podawanie chaga spowodowało spadek aktywności acetylocholinoesterazy, a także istotnie zmniejszyło stres oksydacyjny, co objawiło się obniżeniem poziomu dialdehydu malonowego i azotynów w sposób zależny od dawki (24). SZAŁWIA Poprawia funkcje poznawcze (pamięć roboczą, czas reakcji i mniejsze odczucie zmęczenia). Pozytywne efekty uzyskano w stanie przed wysiłkiem i utrzymywały się one przy zmęczeniu (53). Działanie poprawy pamięci i koncentracji odbywa się przez hamowanie acetylocholinoesterazy, czyli enzymu rozkładającego neuroprzekaźnik, jakim jest acetylocholina (54,55). Ten szlak metaboliczny wpływa na poprawę koncentracji, czujności, ale odbywa się to bez stymulacji katecholamin jak adrenalina, noradrenalina czy dopamina, więc nie pobudza tak jak kofeina/kawa. Mechanizm pobudzenia organizmu działania jest zatem inny niż w przypadku stosowania preparatów zawierających kofeinę. Dzięki temu połączenie dwóch różnych mechanizmów działania maksymalizuje i wydłuża czas zwiększonej produktywności, czujności i gotowości. Takie działanie ma szczególne znaczenie u osób, które muszą być permanentnie skoncentrowane i podejmować szybko decyzje.

DZIAŁANIE PRZECIWZMĘCZENIOWE

CHAGA Nie dość, że chaga może pobudzać, to dodatkowo wykazuje działanie przeciwzmęczeniowe. Dzięki temu działa dwukierunkowo, jeśli chodzi o odczuwanie energii – pobudza i jednocześnie oddala zmęczenie (25,26). UWAGA NA EFEKT Z ODBICIA (REBOUND EFFECT) Dlaczego duża dawka kofeiny (celem pobudzenia) nie zawsze jest dobrym rozwiązaniem? Pewnie niejednokrotnie doświadczyliśmy efektu z odbicia, po wypiciu kawy czy przyjęciu suplementu zawierającego kofeinę. Jest to efekt, kiedy po wypiciu kolejnej kawy czujemy się jeszcze bardziej znużeni, zmęczeni i śpiący zamiast być gotowym do pracy i kolejnych wyzwań (52). Efekt ten zaobserwować można zawsze, podczas każdej aktywności, niezależnie czy jest to praca biurowa, gdzie pijąc kolejną kawę, praktycznie zasypiamy przed ekranem monitora, czy jest to praca fizyczna i zmęczenie jeszcze bardziej się potęguje, czy podczas długiej trasy jazdy samochodem, gdzie pogłębienie znużenia może doprowadzić nawet do poważnych skutków zagrożenia życia własnego i innych uczestników ruchu drogowego! W odróżnieniu od kofeiny szałwia wykazuje pozytywne efekty pobudzenia i poprawy funkcji poznawczych przed wysiłkiem fizycznym lub umysłowym, które utrzymywały się nawet podczas zmęczenia (53). Badania na uczestnikach wskazują, że szałwia poprawia także funkcje poznawcze. Działanie poprawy pamięci i koncentracji odbywa się przez hamowanie acetylocholinoesterazy, czyli enzymu rozkładającego neuroprzekaźnik, jakim jest acetylocholina (54,55). Ten szlak metaboliczny wpływa na poprawę koncentracji, czujności, ale odbywa się to bez stymulacji katecholamin jak adrenalina, noradrenalina czy dopamina, więc nie działa tak jak kofeina/kawa. Dzięki temu na pewno nie doświadczymy negatywnego efektu z odbicia, który zamiast wyciągnąć nasze możliwości psychofizyczne na szczyt, powoduje jeszcze większe zmęczenie. Takie działanie ma szczególne znaczenie dla osób, które muszą być permanentnie skoncentrowane i podejmować szybkie decyzje, mieć cały czas tzw. świeży, ostry umysł, co jest szczególnie ważne wśród sportowców z dyscyplin t.j. np. sztuki walki czy wszelkiego rodzaju wyścigi gdzie liczy się każdy ułamek sekundy, kierowców w tym rajdowych, pilotów, służb mundurowych (np. komandosi) itd. Chcesz wynieść swoją produktywność na najwyższy zawodowy poziom? Nie stawiaj tylko na pobudzający efekt kofeiny! WITALNOŚĆ I ZDROWIE to dbałość o aspekty t.j.:

• Odpowiednia podaż antyoksydantów!
• Działanie protekcyjne w pracy serca!
• Działanie protekcyjne w gospodarce lipidowej!
• Działanie protekcyjne w gospodarce cukrowej!
• Działanie przeciwzapalne!

DZIAŁANIE ADAPTOGENNE – POPRAWA SAMOPOCZUCIA I RADZENIE SOBIE ZE STRESEM

SCHIZANDRA Ekstrakt z cytryńca chińskiego ma działanie przeciwdepresyjne, co udowodniono w badaniach z udziałem myszy. Dodatkowe badania, ugruntowały i utwierdziły to odkrycie (68,69). W badaniu przeglądowym roślin leczniczych i ich wpływie na oś mikrobiom-jelita-mózg (MGBA), opublikowanym w Nutrients w 2022 roku, wyniki 3. badań klinicznych potwierdzają korzystny wpływ S. chinensis na stany lękowe i depresję za pośrednictwem MGBA (70). Cytryniec może posiadać także właściwości adaptogenne. Oznacza to, że ma korzystne działanie i może pomóc w stanach niepokoju i stresu, a także wzmocnić mechanizmy obronne organizmu przed chorobami.

ZAPEWNIENIE SUBSTRATÓW ENERGETYCZNYCH

KORDYCEPS Uważa się, że kordyceps zwiększa produkcję cząsteczek ATP, które są niezbędne do dostarczania energii do mięśni. Może to poprawić transport i wykorzystanie tlenu, w pracujących mięśniach – zwłaszcza podczas ćwiczeń lub pracy umysłowej, ponieważ mózg również wykorzystuje cząsteczki ATP podobnie jak mięśnie (56,57). Mózg jest najbardziej aktywnym metabolicznie organem w organizmie i jako taki jest szczególnie podatny na zakłócenia zasobów energetycznych. Dlatego działania podtrzymujące właściwy poziomy trifosforanu adenozyny (ATP), mogą mieć znaczenie dla poprawy pracy mózgu i neuronów (58). Np. w badaniu naukowcy przetestowali wpływ Cordyceps sinensis na wydolność wysiłkową u 30. zdrowych osób. Po 6. tygodniach VO2 maks wzrosło o 7% u uczestników, którzy przyjmowali kordyceps, podczas gdy uczestnicy otrzymujący placebo nie wykazywali żadnych zmian (59). W innym badaniu przetestowano również wpływ mieszanki grzybów zawierającej kordyceps na wydajność treningową u młodych sportowców. Po 3. tygodniach VO2 maks uczestników wzrosło o 11% w porównaniu z placebo (60). Podobnie jak chaga, kordyceps również ma silne działanie przeciwutleniające i przeciwstarzeniowe. Kilka badań wykazało, że kordyceps dzięki tym właściwościom, wpływa na poprawę pamięci i funkcji seksualnych (61–63).

DZIAŁANIE ANTYOKSYDACYJNE

YERBA MATE Liczne badania in vitro i in vivo na modelach zwierzęcych, a także badania kliniczne wykazują, że zawarte w Yerba Mate polifenole, wykazują silne właściwości antyoksydacyjne, zmniejszając stres oksydacyjny oraz prawdopodobieństwo wystąpienia chorób wywołanych stresem oksydacyjnym (22,27–32). SCHIZANDRA W badaniu in vitro stwierdzono, że kilka składników wyizolowanych z ekstraktu schizandry wywiera działanie przeciwutleniające (64). To silne działanie ma również znaczenie w przypadku rekonwalescencji uszkodzenia wątroby (65,66). CHAGA Wykazano również, że pochodne flawonów oraz polisacharydy z grzyba chaga chronią przed stresem oksydacyjnym i mają działanie neuroprotekcyjne w modelach chorób neurodegeneracyjnych, t.j. choroba Alzheimera i Parkinsona (33). Chaga ma jeden z najwyższych wyników ORAC wśród naturalnej żywności. ORAC oznacza „Oxygen Radical Absorbance Capacity”, co tłumaczy się, jako zdolność do absorpcji wolnych rodników. Skala ORAC analizuje, w jakim stopniu badana substancja pomaga organizmowi zwalczać uszkodzenia spowodowane przez wolne rodniki. Im wyższy wynik ORAC, tym lepiej. Naukowcy odkryli, że spożywanie żywności o wysokim wyniku ORAC pomaga chronić przed przedwczesnym starzeniem się i utratą pamięci związaną z wiekiem i korzystnie wpływa na jakość życia i zdrowia.

DZIAŁANIE PRZECIWZAPALNE I IMMUNOMODULUJĄCE

YERBA MATE Dzisiejsze odżywianie i dieta wielu ludzi pozostawia wiele do życzenia. Bardzo dużo osób nie zwraca uwagi na to, co je, dominuje zatem„dieta zachodnia”, czyli wysoka kaloryczność, wysoce przetworzona żywność, nadmiar cukru i nasyconych kwasów tłuszczowych oraz nieodpowiedni stosunek kwasów omega 3 do omega 6, a to wszystko może prowadzić do powstawania nadmiernych stanów zapalnych. W badaniu zaobserwowano, że ekstrakt Yerba Mate wpływa na zmniejszenie poziomu markerów stanów zapalnych, w tym TNF-α, IL-6 i iNOS w wątrobie i mięśniach poprzez modulację szlaku NF-kB (41). Saponiny obecne w liściach I. paraguariensis odpowiadają za właściwości przeciwzapalne wynikające z modulacji szlaku NF-kB. Dowiedziono, że kwas ursolowy, składnik saponin, silnie zapobiega stanom zapalnym (47). W innym badaniu stwierdzono, że podawanie ekstraktu Yerba Mate odwraca prozapalne skutki otyłości wywołanej dietą, a działanie przeciwzapalne było spowodowane spadkiem fosforylacji enzymu IKK i ekspresji NF-κB p65. Ponadto odnotowano wzrost stosunku IL-10/TNFα w otrzewnowej tkance tłuszczowej, wątrobie i mięśniach, co również świadczy o przeciwzapalnym działaniu Yerba Mate. Badanie to sugeruje, że wywołaną dietą otyłość można zniwelować ekstraktem Yerba Mate, która zmniejsza zarówno ośrodkowe, jak i obwodowe procesy zapalne (48). Napoje zawierające Yerba Mate są zaliczane do żywności funkcjonalnej ze względu na właściwości przeciwutleniające, przeciwzapalne, kardioprotekcyjne, zapobiegające dyslipidemii i insulinooporności. W wielu wyżej wymienionych publikacjach naukowych przedstawiono wyniki badań przedklinicznych i klinicznych, które sugerują, że spożywanie Yerba Mate może być skutecznym składnikiem diety w celu zminimalizowania niektórych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego (49). CHAGA Wpływa pozytywnie na odporność poprzez zmniejszanie długotrwałego stanu zapalnego oraz zwalczanie szkodliwych bakterii i wirusów, poprzez wsparcie tworzenia cytokin regulujących układ odpornościowy (50,51). SCHIZANDRA Schizandra jest w stanie hamować wydzielanie cytokin prozapalnych, co sugeruje potencjalną aktywność przeciwzapalną (67).

DZIAŁANIE PROTEKCYJNE W DYSLIPIDEMII

YERBA MATE Bardzo duża liczba badań, w tym badań klinicznych, koncentrowała się na badaniu peroksydacji lipidów, a dokładniej utleniania LDL w osoczu, który odgrywa kluczową rolę w powstawaniu miażdżycy. Badania przed i po wypiciu Yerba Mate wykazały, że dzięki obecności przeciwutleniaczy, które po spożyciu napoju są wchłaniane do krwioobiegu, następuje zmniejszone utlenianie LDL, co prowadzi do zmniejszenia gromadzenia się cholesterolu w ścianach naczyń krwionośnych (34). Długotrwałe spożywanie Yerba Mate zwiększa ochronę antyoksydacyjną osocza u osób z dyslipidemią (32,35,36). CHAGA Grzyby te zawierają wiele związków i substancji wykazujących działanie przeciwutleniające, które mogą zmniejszać ilość LDL (37).

DZIAŁANIE KARDIOPROTEKCYJNE

YERBA MATE Kardioprotekcyjne działanie I. paraguariensis jest związane ze wzrostem aktywności enzymu antyoksydacyjnego, znanego jako paraoksonaza-1, który zmniejsza stres oksydacyjny odpowiedzialny za podwyższoną peroksydację lipidów (38).

DZIAŁANIE PRZECIWCUKRZYCOWE I PRZECIWSTARZENIOWE

YERBA MATE Może być stosowana w profilaktyce i leczeniu cukrzycy, ponieważ łączy w sobie działanie przeciwutleniające i antyglikacyjne zapobiegające powstawaniu zaawansowanych produktów końcowych glikacji (AGE) (39,40). W badaniu po 4-tygodniowej obserwacji stwierdzono spadek stężenia glukozy we krwi zależny od ilości podanej herbaty Yerba Mate. Inne badanie wykazało, że ekstrakt z Yerba Mate hamował markery stanu zapalnego (41). Czynnikiem patogennym powikłań mikronaczyniowych cukrzycy, miażdżycy, uszkodzenia włókien podporowych skóry (kolagenu i elastyny) czy chorób neurodegeneracyjnych jest powstawanie i gromadzenie się końcowych produktów zaawansowanej glikacji (AGE), czyli tworzenie połączeń między białkami i cukrami prowadzącymi do zmian w strukturze białka i upośledzenia jego funkcji biologicznej (42). Hamowanie powstawania AGE przez podawanie Yerba Mate było porównywalne z aktywnością standardowych stężeń znanego środka przeciwcukrzycowego (40). Tak silne działanie antyglikacyjne Yerba Mate zawdzięcza głównie polifenolom. Z tego powodu Yerba Mate może być naturalnym ziołowym dodatkiem w prewencji lub leczeniu cukrzycy, ponieważ łączy w sobie działanie przeciwutleniające i przeciwstarzeniowe (43). Ponadto znacząco łagodzi zespół metaboliczny, zwiększając wrażliwość na insulinę oraz regulując poziom glukozy w surowicy i modulując metabolizm lipidów (44,45). CHAGA Badanie na otyłych myszach z cukrzycą wykazało, że ekstrakt z chaga obniżył poziom cukru we krwi i insulinooporność w porównaniu z myszami z cukrzycą, które nie otrzymały suplementu (17). W innym badaniu chaga doprowadziła do 31% spadku poziomu cukru we krwi w ciągu trzech tygodni (46).

1. Ma L, Chen H, Dong P, Lu X. Anti-inflammatory and anticancer activities of extracts and compounds from the mushroom Inonotus obliquus. Food Chem. 2013 Aug;139(1–4):503–8. 2. Niu H, Song D, Mu H, Zhang W, Sun F, Duan J. Investigation of three lignin complexes with antioxidant and immunological capacities from Inonotus obliquus. Int J Biol Macromol. 2016 May;86:587–93. 3. Du X, Mu H, Zhou S, Zhang Y, Zhu X. Chemical analysis and antioxidant activity of polysaccharides extracted from Inonotus obliquus sclerotia. Int J Biol Macromol. 2013 Nov;62:691–6. 4. Xu X, Wu Y, Chen H. Comparative antioxidative characteristics of polysaccharide-enriched extracts from natural sclerotia and cultured mycelia in submerged fermentation of Inonotus obliquus. Food Chem [Internet]. 2011;127(1):74–9. Available from: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0308814610017279 5. Fu L, Chen H, Dong P, Zhang X, Zhang M. Effects of ultrasonic treatment on the physicochemical properties and DPPH radical scavenging activity of polysaccharides from mushroom Inonotus obliquus. J Food Sci. 2010 May;75(4):C322-7. 6. Hu Y, Sheng Y, Yu M, Li K, Ren G, Xu X, et al. Antioxidant activity of Inonotus obliquus polysaccharide and its amelioration for chronic pancreatitis in mice. Int J Biol Macromol. 2016 Jun;87:348–56. 7. Zhang N, Chen H, Ma L, Zhang Y. Physical modifications of polysaccharide from Inonotus obliquus and the antioxidant properties. Int J Biol Macromol. 2013 Mar;54:209–15. 8. Ma L, Chen H, Zhu W, Wang Z. Effect of different drying methods on physicochemical properties and antioxidant activities of polysaccharides extracted from mushroom Inonotus obliquus. Food Res Int [Internet]. 2013;50(2):633–40. Available from: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0963996911002924 9. Chen H, Xu X, Zhu Y. Optimization of hydroxyl radical scavenging activity of exo-polysaccharides from Inonotus obliquus in submerged fermentation using response surface methodology. J Microbiol Biotechnol. 2010 Apr;20(4):835–43. 10. Sim YC, Lee JS, Lee S, Son YK, Park J-E, Song JE, et al. Effects of polysaccharides isolated from Inonotus obliquus against hydrogen peroxide-induced oxidative damage in RINm5F pancreatic β-cells. Mol Med Rep. 2016 Nov;14(5):4263–70. 11. Xu X, Hu Y, Quan L. Production of bioactive polysaccharides by Inonotus obliquus under submerged fermentation supplemented with lignocellulosic biomass and their antioxidant activity. Bioprocess Biosyst Eng. 2014 Dec;37(12):2483–92. 12. Song F-Q, Liu Y, Kong X-S, Chang W, Song G. Progress on understanding the anticancer mechanisms of medicinal mushroom: inonotus obliquus. Asian Pac J Cancer Prev. 2013;14(3):1571–8. 13. Lee KR, Lee JS, Lee S, Son YK, Kim GR, Sim YC, et al. Polysaccharide isolated from the liquid culture broth of Inonotus obliquus suppresses invasion of B16-F10 melanoma cells via AKT/NF-κB signaling pathway. Mol Med Rep. 2016 Nov;14(5):4429–35. 14. Lee KR, Lee JS, Song JE, Ha SJ, Hong EK. Inonotus obliquus-derived polysaccharide inhibits the migration and invasion of human non-small cell lung carcinoma cells via suppression of MMP-2 and MMP-9. Int J Oncol. 2014 Dec;45(6):2533–40. 15. Wold CW, Kjeldsen C, Corthay A, Rise F, Christensen BE, Duus JØ, et al. Structural characterization of bioactive heteropolysaccharides from the medicinal fungus Inonotus obliquus (Chaga). Carbohydr Polym. 2018 Apr;185:27–40. 16. Fan L, Ding S, Ai L, Deng K. Antitumor and immunomodulatory activity of water-soluble polysaccharide from Inonotus obliquus. Carbohydr Polym. 2012 Oct;90(2):870–4. 17. Wang J, Wang C, Li S, Li W, Yuan G, Pan Y, et al. Anti-diabetic effects of Inonotus obliquus polysaccharides in streptozotocin-induced type 2 diabetic mice and potential mechanism via PI3K-Akt signal pathway. Biomed Pharmacother. 2017 Nov;95:1669–77. 18. Zhang Z, Liang X, Tong L, Lv Y, Yi H, Gong P, et al. Effect of Inonotus obliquus (Fr.) Pilat extract on the regulation of glycolipid metabolism via PI3K/Akt and AMPK/ACC pathways in mice. J Ethnopharmacol. 2021 Jun;273:113963. 19. Heck CI, de Mejia EG. Yerba Mate Tea (Ilex paraguariensis): a comprehensive review on chemistry, health implications, and technological considerations. J Food Sci. 2007 Nov;72(9):R138-51. 20. Lutomski P, Goździewska M, Florek-Łuszczki M. Health properties of Yerba Mate. Ann Agric Environ Med. 2020 Jun;27(2):310–3. 21. Burris KP, Harte FM, Davidson PM, Stewart Jr CN, Zivanovic S. Composition and bioactive properties of yerba mate (Ilex paraguariensis A. St.-Hil.): a review. Chil J Agric Res. 2012;72(2):268. 22. Bastos DHM, De Oliveira DM, Matsumoto RLT, Carvalho P de O, Ribeiro ML. Yerba mate: pharmacological properties, research and biotechnology. Med Aromat Plant Sci Biotechnol. 2007;1(1):37–46. 23. Kruszewski B, Jakóbiak A, Jasiczek A, Wieczorek B, Niemczuk D. Influence of brewing parameters on caffeine content in Yerba Mate infusions. Bromatol I Chem Toksykol. 2012;45:1001–5. 24. Giridharan VV, Thandavarayan RA, Konishi T. Amelioration of scopolamine induced cognitive dysfunction and oxidative stress by Inonotus obliquus – a medicinal mushroom. Food Funct [Internet]. 2011;2(6):320–7. Available from: http://dx.doi.org/10.1039/C1FO10037H 25. Zhang C-J, Guo J-Y, Cheng H, Li L, Liu Y, Shi Y, et al. Spatial structure and anti-fatigue of polysaccharide from Inonotus obliquus. Int J Biol Macromol. 2020 May;151:855–60. 26. Yue Z, Xiuhong Z, Shuyan Y, Zhonghua Z. Effect of Inonotus Obliquus Polysaccharides on physical fatigue in mice. J Tradit Chinese Med = Chung i tsa chih ying wen pan. 2015 Aug;35(4):468–72. 27. Bracesco N, Sanchez AG, Contreras V, Menini T, Gugliucci A. Recent advances on Ilex paraguariensis research: minireview. J Ethnopharmacol. 2011 Jul;136(3):378–84. 28. Preedy VR. Processing and impact on antioxidants in beverages. Elsevier; 2014. 29. de Morais EC, Stefanuto A, Klein GA, Boaventura BCB, de Andrade F, Wazlawik E, et al. Consumption of yerba mate ( Ilex paraguariensis ) improves serum lipid parameters in healthy dyslipidemic subjects and provides an additional LDL-cholesterol reduction in individuals on statin therapy. J Agric Food Chem. 2009 Sep;57(18):8316–24. 30. Bravo L, Goya L, Lecumberri E. LC/MS characterization of phenolic constituents of mate (Ilex paraguariensis, St. Hil.) and its antioxidant activity compared to commonly consumed beverages. Food Res Int. 2007;40(3):393–405. 31. Bastos DHM, Saldanha LA, Catharino RR, Sawaya ACHF, Cunha IBS, Carvalho PO, et al. Phenolic antioxidants identified by ESI-MS from Yerba maté (Ilex paraguariensis) and green tea (Camelia sinensis) extracts. Molecules. 2007 Mar;12(3):423–32. 32. Matsumoto RLT, Bastos DHM, Mendonça S, Nunes VS, Bartchewsky W, Ribeiro ML, et al. Effects of mate tea (Ilex paraguariensis) ingestion on mRNA expression of antioxidant enzymes, lipid peroxidation, and total antioxidant status in healthy young women. J Agric Food Chem. 2009 Mar;57(5):1775–80. 33. Szychowski KA, Skóra B, Pomianek T, Gmiński J. Inonotus obliquus – from folk medicine to clinical use. J Tradit Complement Med. 2021 Jul;11(4):293–302. 34. Gugliucci A. Antioxidant effects of Ilex paraguariensis: induction of decreased oxidability of human LDL in vivo. Biochem Biophys Res Commun. 1996 Jul;224(2):338–44. 35. Mosimann ALP, Wilhelm-Filho D, da Silva EL. Aqueous extract of Ilex paraguariensis attenuates the progression of atherosclerosis in cholesterol-fed rabbits. Biofactors. 2006;26(1):59–70. 36. Boaventura BCB, Di Pietro PF, Stefanuto A, Klein GA, de Morais EC, de Andrade F, et al. Association of mate tea (Ilex paraguariensis) intake and dietary intervention and effects on oxidative stress biomarkers of dyslipidemic subjects. Nutrition. 2012 Jun;28(6):657–64. 37. Yang M, Hu D, Cui Z, Li H, Man C, Jiang Y. Lipid-Lowering Effects of Inonotus obliquus Polysaccharide In Vivo and In Vitro. Vol. 10, Foods. 2021. 38. Menini T, Heck C, Schulze J, de Mejia E, Gugliucci A. Protective action of Ilex paraguariensis extract against free radical inactivation of paraoxonase-1 in high-density lipoprotein. Planta Med. 2007 Sep;73(11):1141–7. 39. Riachi LG, De Maria CAB. Yerba mate: An overview of physiological effects in humans. J Funct Foods. 2017;38:308–20. 40. Lunceford N, Gugliucci A. Ilex paraguariensis extracts inhibit AGE formation more efficiently than green tea. Fitoterapia. 2005 Jul;76(5):419–27. 41. Arçari DP, Bartchewsky WJ, dos Santos TW, Oliveira KA, DeOliveira CC, Gotardo ÉM, et al. Anti-inflammatory effects of yerba maté extract (Ilex paraguariensis) ameliorate insulin resistance in mice with high fat diet-induced obesity. Mol Cell Endocrinol. 2011 Mar;335(2):110–5. 42. Jabłońska-Trypuć A. Molecular mechanism of non-enzymic glication of proteins and meaning of this process in diabetes. Przegląd Kardiodiabetologiczny/Cardio-Diabetological Rev. 2007;2(4):253–8. 43. Gugliucci A, Bastos DHM, Schulze J, Souza MFF. Caffeic and chlorogenic acids in Ilex paraguariensis extracts are the main inhibitors of AGE generation by methylglyoxal in model proteins. Fitoterapia. 2009 Sep;80(6):339–44. 44. Gambero A, Ribeiro ML. The positive effects of yerba maté (Ilex paraguariensis) in obesity. Nutrients. 2015 Jan;7(2):730–50. 45. Pereira DF, Kappel VD, Cazarolli LH, Boligon AA, Athayde ML, Guesser SM, et al. Influence of the traditional Brazilian drink Ilex paraguariensis tea on glucose homeostasis. Phytomedicine. 2012 Jul;19(10):868–77. 46. Sun J-E, Ao Z-H, Lu Z-M, Xu H-Y, Zhang X-M, Dou W-F, et al. Antihyperglycemic and antilipidperoxidative effects of dry matter of culture broth of Inonotus obliquus in submerged culture on normal and alloxan-diabetes mice. J Ethnopharmacol. 2008 Jun;118(1):7–13. 47. Puangpraphant S, Berhow MA, de Mejia EG. Mate (Ilex paraguariensis St. Hilaire) saponins induce caspase-3-dependent apoptosis in human colon cancer cells in vitro. Food Chem. 2011;125(4):1171–8. 48. Pimentel GD, Lira FS, Rosa JC, Caris A V, Pinheiro F, Ribeiro EB, et al. Yerba mate extract (Ilex paraguariensis) attenuates both central and peripheral inflammatory effects of diet-induced obesity in rats. J Nutr Biochem. 2013 May;24(5):809–18. 49. Cardozo Junior EL, Morand C. Interest of mate (Ilex paraguariensis A. St.-Hil.) as a new natural functional food to preserve human cardiovascular health—a review. J Funct Foods 21: 440–454. 2016. 50. Kim Y-R. Immunomodulatory Activity of the Water Extract from Medicinal Mushroom Inonotus obliquus. Mycobiology. 2005 Sep;33(3):158–62. 51. Ko S, Jin M, Pyo M. Inonotus obliquus extracts suppress antigen-specific IgE production through the modulation of Th1/Th2 cytokines in ovalbumin-sensitized mice. J Ethnopharmacol. 2011 Oct;137(3):1077–82. 52. Ishak WW, Ugochukwu C, Bagot K, Khalili D, Zaky C. Energy drinks: psychological effects and impact on well-being and quality of life-a literature review. Innov Clin Neurosci. 2012 Jan;9(1):25–34. 53. Babault N, Noureddine A, Amiez N, Guillemet D, Cometti C. Acute Effects of Salvia Supplementation on Cognitive Function in Athletes During a Fatiguing Cycling Exercise: A Randomized Cross-Over, Placebo-Controlled, and Double-Blind Study. Front Nutr. 2021;8:771518. 54. Scholey AB, Tildesley NTJ, Ballard CG, Wesnes KA, Tasker A, Perry EK, et al. An extract of Salvia (sage) with anticholinesterase properties improves memory and attention in healthy older volunteers. Psychopharmacology (Berl). 2008 May;198(1):127–39. 55. Kennedy DO, Pace S, Haskell C, Okello EJ, Milne A, Scholey AB. Effects of cholinesterase inhibiting sage (Salvia officinalis) on mood, anxiety and performance on a psychological stressor battery. Neuropsychopharmacology. 2006 Apr;31(4):845–52. 56. Xu Y-F. Effect of Polysaccharide from Cordyceps militaris (Ascomycetes) on Physical Fatigue Induced by Forced Swimming. Int J Med Mushrooms. 2016;18(12):1083–92. 57. Nagata A, Tajima T, Uchida M, Supplemental Anti-Fatigue effects of cordyceps sinensis extract powder during three stepwise exercise of human. Jpn. J. Phys. Fitness Sports Med. 2006 55 Suppl. :S145 – S152. 1. 58. Owen L, Sunram-Lea SI. Metabolic agents that enhance ATP can improve cognitive functioning: a review of the evidence for glucose, oxygen, pyruvate, creatine, and L-carnitine. Nutrients. 2011 Aug;3(8):735–55. 59. Yi X, Xi-zhen H, Jia-shi Z. Randomized double-blind placebo-controlled clinical trial and assessment of fermentation product of Cordyceps sinensis (Cs-4) in enhancing aerobic capacity and respiratory function of the healthy elderly volunteers. Chin J Integr Med [Internet]. 2004;10(3):187–92. Available from: https://doi.org/10.1007/BF02836405 60. Hirsch KR, Smith-Ryan AE, Roelofs EJ, Trexler ET, Mock MG. Cordyceps militaris Improves Tolerance to High-Intensity Exercise After Acute and Chronic Supplementation. J Diet Suppl. 2017 Jan;14(1):42–53. 61. Ji D-B, Ye J, Li C-L, Wang Y-H, Zhao J, Cai S-Q. Antiaging effect of Cordyceps sinensis extract. Phytother Res. 2009 Jan;23(1):116–22. 62. Li X-T, Li H-C, Li C-B, Dou D-Q, Gao M-B. Protective effects on mitochondria and anti-aging activity of polysaccharides from cultivated fruiting bodies of Cordyceps militaris. Am J Chin Med. 2010;38(6):1093–106. 63. Xiao J-H, Xiao D-M, Chen D-X, Xiao Y, Liang Z-Q, Zhong J-J. Polysaccharides from the Medicinal Mushroom Cordyceps taii Show Antioxidant and Immunoenhancing Activities in a D-Galactose-Induced Aging Mouse Model. Evid Based Complement Alternat Med. 2012;2012:273435. 64. Huang F, Xu L, Ganggang S. Antioxidant isolated from Schisandra propinqua (Wall.) Baill. Biol Res. 2009;42(3):351–6. 65. Cheng N, Ren N, Gao H, Lei X, Zheng J, Cao W. Antioxidant and hepatoprotective effects of Schisandra chinensis pollen extract on CCl4-induced acute liver damage in mice. Food Chem Toxicol. 2013 May;55:234–40. 66. Chiu H-F, Chen T-Y, Tzeng Y-T, Wang C-K. Improvement of liver function in humans using a mixture of schisandra fruit extract and sesamin. Phytother Res. 2013 Mar;27(3):368–73. 67. Oh S-Y, Kim YH, Bae DS, Um BH, Pan C-H, Kim CY, et al. Anti-inflammatory effects of gomisin N, gomisin J, and schisandrin C isolated from the fruit of Schisandra chinensis. Biosci Biotechnol Biochem. 2010;74(2):285–91. 68. Yan T, Xu M, Wu B, Liao Z, Liu Z, Zhao X, et al. The effect of Schisandra chinensis extracts on depression by noradrenergic, dopaminergic, GABAergic and glutamatergic systems in the forced swim test in mice. Food Funct. 2016 Jun;7(6):2811–9. 69. Yan T, Xu M, Wan S, Wang M, Wu B, Xiao F, et al. Schisandra chinensis produces the antidepressant-like effects in repeated corticosterone-induced mice via the BDNF/TrkB/CREB signaling pathway. Psychiatry Res. 2016 Sep;243:135–42. 70. Pferschy-Wenzig E-M, Pausan MR, Ardjomand-Woelkart K, Röck S, Ammar RM, Kelber O, et al. Medicinal Plants and Their Impact on the Gut Microbiome in Mental Health: A Systematic Review. Nutrients. 2022 May;14(10).